Video Interventie Ouderenzorg (VIO)

Video Interventie Ouderenzorg (VIO) is een psychosociale interventie voor professionele zorgverleners en mantelzorgers.

Doel

De interventie richt zich op het aanleren van communicatievaardigheden aan professionele zorgverleners en mantelzorgers om met de gedrags- en/of stemmingsstoornissen van de cliënt om te kunnen gaan. Daarnaast richt de interventie zich op inzicht krijgen in de gevolgen van het ziektebeeld van de cliënt als het gaat om diens gedrag en stemming. Ook ontstaat er meer inzicht in het eigen aandeel in het contact met de cliënt. Dit zorgt voor een stapsgewijze verhoging van draagkracht, zelfvertrouwen en gevoel van competentie bij professionele zorgverleners en mantelzorgers. De kwaliteit van de zorgrelatie verbetert, de spanningen lopen minder op, er zijn minder escalaties in het gedrag van de cliënt en de gedrags- en/of stemmingsstoornissen nemen af of worden door de professionele zorgverleners en mantelzorgers minder als belastend ervaren.

Doelgroep

Video Interventie Ouderenzorg (VIO) is een psychosociale interventie die zich richt op (teams van) professionele zorgverleners en mantelzorgers die problemen ervaren in de omgang met gedrags- en/of stemmingsstoornissen van oudere cliënten voor wie zij zorgen.

Aanpak

De interventie bestaat uit een aantal fases waarbij gebruik wordt gemaakt van video-opnames en videofeedback. Na een gedegen analyse en uitzetten van een stappenplan volgen in de uitvoeringsfase video-opname, videofeedback en oefenperiode elkaar op in tweeweekse sessies. 

De professionele zorgverlener of mantelzorger leert door videofeedback het gedrag van de cliënt te begrijpen en de werkzame elementen van het eigen gedrag te herkennen en stapsgewijs toe te passen in moeilijkere (probleem)situaties. De interventie wordt afgesloten als de professionele zorgverlener of mantelzorger om kan gaan met de gedrags- of stemmingsstoornissen, deze begrijpt en zich hierin voldoende competent voelt. Dat is doorgaans na drie tot vier sessies, gedurende een periode van drie tot vier maanden.

Materiaal

• Voor de uitvoering van VIO wordt gebruik gemaakt van ontwikkelde analyseschema’s. Om de resultaten van een VIO-traject te objectiveren is een gestandaardiseerde VIO-monitor ontwikkeld.
• Er zijn folders, dvd’s, uitgaves, nieuwsbrieven en een website beschikbaar en er is een opleiding ontwikkeld voor VIO-begeleiders. Eerdere handboeken zijn verwerkt in lesmateriaal voor deze opleiding.

Onderbouwing

Door vergrijzing krijgen steeds meer professionele zorgverleners en mantelzorgers te maken met de zorg voor kwetsbare oudere cliënten. Een grote groep hiervan bestaat uit mensen met dementie: 290.000 in 2021 en een verwacht aantal van 620.000 in 2050. Gedragsproblemen komen voor bij 60 tot 98% van de personen met dementie. 80% van de mensen met dementie woont thuis (Alzheimer Nederland, 2021).

Mantelzorgers ervaren de belasting om deze zorg te kunnen volbrengen als hoog, waarbij de ervaren last door de gedrags- en/of stemmingsstoornissen zwaarder ervaren wordt dan de cognitieve achteruitgang.

Door deze ontwikkelingen hebben de mensen die in een verpleeghuis komen complexere zorgbehoeften (Kromhout, 2018). Er is een sterk groeiende groep cliënten met ernstig probleemgedrag, hetgeen zeer moeilijk behandelbaar en hanteerbaar is voor de betrokkenen. Zo laat de studie Waalbed3 (ZonMw 839120001) naar ernstig probleemgedrag zien, dat er situaties zijn waarin de helft van een team niet meer voor een cliënt wil zorgen, omdat diens gedrag zo moeilijk hanteerbaar is. Hierdoor kunnen zij overbelast raken en professionele ondersteuning in het (leren) omgaan met de gedragsproblemen en het begrijpen van het gedrag is dan ook noodzakelijk.

In de intramurale zorgsettingen voor oudere cliënten is er een toename te zien van cliënten met complexe hulpvragen die vaak gepaard gaan met gedrags- en/of stemmingsstoornissen. Professionele zorgverleners hebben onvoldoende kennis van deze stoornissen bij ziektebeelden zoals dementie. Ondersteuning in het ermee om (leren) gaan schiet vaak tekort. Dit leidt tot gevoelens van onmacht en incompetentie, oplopende stress en overbelasting.

VIO draagt bij aan de vermindering van de belasting en de verhoging van de draagkracht van de professionele zorgverlener of mantelzorger door het hanteerbaar maken van de gedrags- en/of stemmingsstoornis endoor inzicht in waar het gedrag vandaan komt. De interventie is gebaseerd op principes en theorieën op het terrein van communicatie, (probleem)gedrag en het leren afstemmen op dit gedrag (ethologie, ontwikkelingspsychologie, geronto-psychologie, zorg- en hulpverlening, zorgethiek, cognitieve en leertheorieën, waarneming en videofeedback). De specifieke werking van VIO is gelegen in de combinatie van een aantal theorieën die samen zorgen voor het daadwerkelijk bereiken van de gestelde VIO-doelen.

Contactgegevens

• Expertisecentrum VIO, IMOZ
• Inge Hageman | Projectmanager a.i. en Opleider Expertisecentrum VIO
• Rijksstraatweg 104 
• 7383 AW Voorst
• 06 - 47 68 05 59 
• http://www.imoz.nl