Begeleiders in Beeld

De interventie Begeleiders in Beeld is een training die zich richt op de emotionele intelligentie van begeleiders die werken met mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Tijdens een vier maanden durende training krijgen begeleiders inzicht in hun eigen emotionele intelligentie.

Doel

De interactie tussen begeleiders en mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen is na vier maanden verbeterd.

Doelgroep

Begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen.

Aanpak

Begeleiders in Beeld is een training die zich richt op de emotionele intelligentie van begeleiders die werken met mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Tijdens een vier maanden durende training krijgen begeleiders inzicht in hun eigen emotionele intelligentie. Vervolgens wordt hun emotionele intelligentie gekoppeld aan hun handelen in interactie met de cliënt. Dit gebeurt door middel van videofeedback. Zelfreflectie en bewustwording staan centraal tijdens de training.

Begeleiders in Beeld is intensief onderzocht gedurende een vijfjarig promotieonderzoek. Door vragenlijsten, beoordelingen door experts en observaties is de effectiviteit van de training op de emotionele intelligentie van de begeleider en diens handelen geëvalueerd. De effecten van de training op mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen zijn nog niet onderzocht, alsmede de lange(re) termijneffecten bij begeleiders.

Materiaal

• trainershandleiding, waarin per bijeenkomst voorbereiding en aanpak staan beschreven;
• reader voor deelnemers;
• begeleidersinbeeld.nl, website van de Academische Werkplaats Leven met een verstandelijke beperking (AWVB), Tranzo, Tilburg University;
• flyer.

Onderbouwing

Begeleiders in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking worden vaak geconfronteerd met gedragsproblemen. Zij kunnen hierdoor negatieve emoties en stress ervaren wat negatieve gevolgen kan hebben voor het handelen van begeleiders en dus voor begeleider-cliënt-interacties. Persoonskenmerken als emotionele intelligentie zijn van invloed op het handelen van begeleiders en de manier waarop begeleiders met emoties omgaan.

De training Begeleiders in Beeld is gebaseerd op de resultaten van twee eerder uitgevoerde promotieonderzoeken (Embregts, 2002; Gerits, 2003). Daaruit kwamen drie inzichten naar voren:

1. Videofeedback is een effectieve methodiek om handelen van begeleiders te verbeteren.
2. De effectiviteit van videofeedback verschilt per persoon. Een hypothese is dat individuele kenmerken van begeleiders (bijvoorbeeld emotionele intelligentie) van invloed zijn op de mate van effectiviteit van de training.
3. Emotionele intelligentie van begeleiders speelt een belangrijke rol in de manier waarop zij met stress omgaan en de mate waarin zij burn-outklachten ervaren.

Begeleiders in Beeld her-erkenning 2023

De resultaten van beide onderzoeken zijn gebundeld in de training Begeleiders in Beeld. Emotionele intelligentie van begeleiders wordt gekoppeld aan handelen door middel van videofeedback.

Onderzoek

Effectonderzoek laat zien dat Begeleiders in Beeld leidt tot verbeterde competenties die beschreven worden binnen het construct emotionele intelligentie (Zijlmans, Embregts, Gerits, Bosman & Derksen, 2011). Deze verbetering is niet gevonden bij controlegroepen. Daarnaast gaan begeleiders na de training adequater om met stressvolle situaties dan voor de training (Zijlmans, Embregts, Gerits, Bosman & Derksen, 2015) en zijn zij in hun handelen beter in staat om passende ondersteuning te bieden met betrekking tot de behoeften van de persoon met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen aan autonomie, verbondenheid en competentie (Embregts, Zijlmans, Gerits, & Bosman, 2019). Ook deze effecten werden niet gevonden bij controlegroepen. De beschreven effecten zien we vier maanden na afloop van de training nog steeds. Begeleiders in Beeld zorgt dus niet alleen voor een toename in de bewustwording van het eigen handelen van begeleiders in contact met mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen, maar laat eveneens een verbetering van dit handelen zien.

Meer informatie

awvb.nl

Contactgegevens

• Luciënne Heerkens, kennismanager AWVB
• Postbus 90153
• 5000 LE Tilburg
• Academische Werkplaats Leven met een verstandelijke beperking (AWVB), Tranzo, Tilburg University