Vitality Club

De interventie de Vitality Club is een beweeggroep voor 65-plussers die gebruik maakt van leeftijdsgenoten als peer coaches. De beweeggroep is gevestigd in de wijk en maakt gebruik van de bestaande openbare ruimte om te bewegen.

Doel

Het primaire doel van de interventie is om de helft van de deelnemende 65-plussers via dagelijkse beweging binnen drie maanden na eerste deelname aan de beweegrichtlijn te laten voldoen. We verwachten uit eerder onderzoek dat 50 procent van de deelnemers door de Vitality Club zullen voldoen aan de beweegrichtlijn.

Doelgroep

Alhoewel de interventie in de praktijk geen leeftijdsgrens heeft, zijn de interventie en de gebruikte oefeningen gericht op zelfstandig wonende 65-plussers met of zonder beperking. De peer coaches zijn geen professionals, dus deelnemers bewegen op eigen risico en worden geacht zelf hun beperkingen te kennen.

Aanpak

De interventie bestaat ui het opzetten van de Vitality Club en het uitvoeren van de dagelijkse beweegsessies. Een Vitality Club wordt opgezet door een initiator, dit kan een professional, een ingehuurde vrijwilliger of een oudere uit de wijk zelf zijn. De groep gaat samen sporten. Gedurende de opstartfase worden verantwoordelijkheden (bv. sportles, sleutel, geldpot) overgedragen aan deelnemers, totdat de deelnemers de regie volledig in eigen handen hebben.

Materiaal

Om het samen bewegen uitdagend en interessant te houden, worden sportmaterialen gebruikt. Er zijn verschillende combinaties mogelijk, maar dumbbells, elastieken en kleine voetballetjes zijn de basis. Daarnaast is er een handleiding die een stappenplan, templates van inschrijfformulieren, flyers, persberichten en voorbeeldoefeningen bevat.

Onderbouwing

Dagelijkse beweging is effectief in het voorkomen of uitstellen van vele leefstijlziektes. Toch voldoet meer dan tweederde van de Nederlandse 65-plussers niet aan de beweegrichtlijn. Er zijn verschillende effectieve beweeginterventies om 65-plussers aan het bewegen te krijgen. Veel van deze interventies zijn echter kostbaar en kunnen daarom alleen tijdelijk, gesubsidieerd, en aan een specifieke doelgroep worden aangeboden. Als gevolg hiervan zijn deze interventies meestal eindig, waarna deelnemers terugvallen in hun oude gewoontes (Harland et al., 1999). 

De Vitality Club heeft dankzij het gebruik van peer coaches deze beperkingen niet en sluit aan op de wensen van de doelgroep (Morgan et al., 2016). De 65-plussers hebben zelf de regie en motiveren elkaar om actief bezig te zijn. Het is daarmee een echte duurzame interventie die ook goed schaalbaar is. Naast deze unieke eigenschappen van de Vitality Club pakt de interventie elementen aan die bekend staan als determinanten voor inactiviteit zoals gebrek aan beweeggewoonte, weinig waardering, geen sociale steun, geen motivatie en het ervaren van drempels.

Onderzoek

• Onderzoek #1 (Van de Vijver et al. 2018). Er is onderzoek gedaan naar een bestaande peer coach groep opgezet door een 65-plusser zelf. Totaal 69 deelnemers. Per jaar bleef 92% van de deelnemers lid. Gemiddelde deelname was wekelijks 2,5 keer. Totaal 48% lager opgeleid. De deelnemers ervaarden een hogere kwaliteit van leven, betere kwaliteit van slaap en gewichtsverlies. Deelnemers gingen per jaar 22 meter verder lopen in 6 minuten. 
• Onderzoek #2 (Van de Vijver et al. 2020). Succesvol gekopieerd op andere plekken. Totaal drie groepen uitgegroeid tot 118 leden, waarvan 86% regelmatig deelnam. Alle drie de groepen zijn uiteindelijk volledig zelforganiserend. Wederom ervaarden deelnemers een hogere kwaliteit van leven en gingen deelnemers per jaar 33 meter verder lopen in 6 minuten. 
• Onderzoek #3 (Schalkwijk et al. 2020). Kwalitatief onderzoek naar de sociale effecten van de Vitality Club op deelnemers door diepteinterviews. Deelnemers waarderen het sociale aspect van de Vitality Club. Thema’s die veel terugkwamen waren gevoelens van verbondenheid, sociale interactie tijdens de Vitality Club en sociale interactie naast de Vitality Club. Na drie maanden follow-up is het aantal deelnemers dat sociaal contact als belangrijkste reden noemt om deel te nemen verdubbel van 13,6% naar 28,6%.

Meer informatie

Vitality Club | Kenniscentrum Sport & Bewegen