STA OP!

STApsgewijs Onbegrepen gedrag en Pijn bij dementie de baas vermindert onbegrepen gedrag en pijn bij ouderen met een (vergevorderde) dementie.

Doel

STA OP! heeft tot doel onbegrepen/veranderd gedrag van mensen met een matige tot ernstige dementie, verblijvend op een pg-afdeling van het verpleeghuis, in kaart te brengen en systematisch en multidisciplinair te analyseren. Zo kan een passende aanpak of behandeling worden ingezet.

Doelgroep

STA OP! is ontwikkeld voor mensen met een matige tot ernstige dementie die op een pg-afdeling van een verpleeghuis verblijven en onbegrepen gedrag (zoals agitatie/agressie, onrust, maar ook apathie) en/of pijn vertonen. Mensen met matige tot ernstige dementie hebben doorgaans verminderde mogelijkheden tot communicatie. Specifiek/onbegrepen gedrag of juist een verandering in gedrag is soms het enige signaal dat er iets aan de hand is.

Aanpak

Het methodisch en stapsgewijs werken met STA OP! wordt op PG-afdeling(en) de 1e keer uitgevoerd door een training van het hele multidisciplinaire team. Zorgprofessionals leren en doorlopen alle 6 de stappen van STA OP! met een geselecteerde cliënt in 5 bijeenkomsten van 3 uur, in een periode van 12-13 weken. Zo kunnen zij het onbegrepen gedrag of de gedragsverandering verklaren en oorzaken gericht(er) behandelen.

Materiaal

Materialen omvatten het stappenplan, de werkbladen en een handboek met een algemeen deel met informatie over pijn bij ouderen en een praktisch deel. Daarnaast is een train-de-trainers-handleiding verkrijgbaar. Een training (in-company via Amstelring) is nodig bij het voor de eerste keer invoeren van STA OP!

Onderbouwing

Neuro-psychiatrische symptomen, zoals agitatie, depressie en apathie, komen veel voor bij mensen met dementie en stellen familie en zorgverleners voor grote uitdagingen. Deze kunnen een gevolg zijn van neuropathologische veranderingen, maar ook van lichamelijke aandoeningen, psychosociale factoren (zoals over- of onderprikkeling) en/of pijn. Het gedrag zien zorgprofessionals vaak niet meer als signaal, waardoor dit veelvuldig met psychofarmaca wordt behandeld. Vaak zonder effect, maar met ernstige bijwerkingen. In de praktijk is het bij verpleeghuisbewoners met matige tot ernstige dementie moeilijk om pijn goed te onderkennen, systematisch psychosociale behoeften in kaart te brengen en de juiste psychosociale interventies in te zetten. STA OP! biedt zorgprofessionals een systematische analyse en behandeling.

Onderzoek

Uit evaluatieonderzoek onder zorgprofessionals is gebleken dat zij STA OP! een handige tool vinden om onbegrepen gedrag en pijn bij dementie in kaart te brengen. Behandeling kan als gevolg daarvan beter op maat gegeven worden, waardoor de kwaliteit van leven van de cliënt verbetert. Daarnaast is uit gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek gebleken dat verpleeghuisbewoners die op deze manier zijn behandeld minder pijn en gedragsproblemen vertonen, minder antipsychotica gebruiken en een verbeterde stemming hebben.

Contactgegevens

• Leiden University Medical Center (LUMC)
• dr. Ir. J.T. van der Steen
• +31 (0) 71 52 68 444