7 elementen die helpen tegen eenzaamheid
Gepubliceerd op: 19-08-2024
In Nederland zijn er verschillende aanpakken tegen eenzaamheid. De betrokkenen van negen van die aanpakken hebben in een gezamenlijk leertraject hun aanpak geanalyseerd. Hun inzichten resulteerde in het rapport ‘Wat doe jij met eenzaamheid?’ dat onlangs werd gepubliceerd.
Gevoelens van eenzaamheid zijn gelukkig voor de meeste mensen tijdelijk. Maar er zijn ook mensen die het niet lukt om gevoelens van eenzaamheid te doorbreken. Ze voelen zich langere tijd eenzaam. Negen interventie-eigenaren gingen daarom aan de slag om de werkzame elementen tegen eenzaamheid uit hun interventies helder te krijgen. Dit deden zij in het leertraject ‘Werkzame elementen bij eenzaamheid’.
Handvatten voor praktijk en beleid
In het rapport staan hun inzichten beschreven. Zo vind je er handvatten voor praktijk en beleid om interventies inhoudelijk te verbeteren en op te schalen, inclusief zeven werkzame elementen die helpen tegen eenzaamheid. Je vindt de download van het rapport onderaan dit nieuwsbericht.
Waardeer en gebruik wat werkt
De interventie-eigenaren hebben naast de analyse van hun eigen aanpak, ook wetenschappelijk onderzoek geraadpleegd. Het ging hierbij om wat wetenschappelijk onderzoek precies zegt over een effectieve aanpak tegen eenzaamheid. Zij hebben daarbij ook een boodschap aan beleidsmakers: ‘waardeer en gebruik wat werkt’, want er bestaan al effectieve aanpakken.
Aan de slag
Wil je aan de slag met erkende interventies tegen eenzaamheid? Bekijk dan de toolkit ‘Aan de slag met eenzaamheidsinterventies’
7 werkzame elementen
Voor het verbeteren van interventies en de ontwikkeling van nieuwe interventies, zijn de volgende werkzame elementen belangrijk om mee te nemen:
- Bezigheden - Iemand krijgt het gevoel zinvol bezig te zijn met een productieve activiteit of met vermaak. De persoon haalt voldoening en plezier uit het bezig zijn, waardoor de eenzaamheid minder zwaar weegt of men van de eenzaamheid is afgeleid.
- Ontmoeten - Iemand heeft de mogelijkheid sociale interacties te hebben of nieuwe sociale contacten aan te gaan. Iemand die in (een bevredigend) contact komt met anderen ontwikkelt gevoelens van erbij horen.
- Praktisch ondersteunen - Iemand krijgt steun bij praktische zaken, en heeft daardoor het gevoel ingebed te zijn in een groter, zorgzaam verband.
- Betekenisvol contact - Het gaat om regelmatig, positief, en duurzaam contact met een persoon die voldoende om de ander geeft om tijd en energie in de relatie te steken. Het voelt als een vertrouwensband.
- Sociale vaardigheden - Iemand die de eigen sociale vaardigheden vergroot, gaat gemakkelijker een gesprek aan en is beter in staat een gesprek gaande te houden, waardoor contact makkelijker verloopt. De persoon is zekerder van de eigen sterke punten, heeft meer zelfvertrouwen en vindt zichzelf het waard om ‘vriend’ of sociale interactiepartner te zijn.
- Realistische verwachtingen - Iemand met onrealistische verwachtingen over contact, wordt gauw teleurgesteld. Dit gevoel van teleurstelling kan ervoor zorgen dat iemand zich terugtrekt, gaat klagen of zich vastklampt aan de ander, wat tot meer negatieve ervaringen en een gevoel van eenzaamheid kan leiden. In staat zijn onrealistische verwachtingen bij te stellen, leidt ertoe dat iemand positieve ervaringen opdoet in sociale situaties en met relaties.
- Betekenisvolle rol - Iemand die iets doet voor anderen krijgt het gevoel dat diegene van belang is, ertoe doet, en daarmee deel is van een groter geheel. Iets doen voor anderen kan gaan om een persoon, organisatie of de samenleving.
Over het wetenschappelijk onderzoek
Bron van het oorspronkelijke wetenschappelijke onderzoek van de 7 elementen: Bouwman, T. E. & van Tilburg, T. G. (2020). Naar een gerichtere aanpak van eenzaamheid: Zeven werkzame elementen in eenzaamheidsinterventies. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, (1), 1-8.
Over het rapport
Het rapport ‘Wat doe jij met eenzaamheid?’ kwam tot stand in opdracht van ZonMw voor het programma ‘Versterking aanpak eenzaamheid’. Het doel? Het doorbreken van eenzaamheid en het terugdringen van het aantal mensen dat eenzaamheid ervaart. De volgende organisaties waren bij dit rapport betrokken: ZonMw, Hommels en Brink, Sofieke Jansen, Vilans, Movisie en Een tegen eenzaamheid.