Luisteren naar naasten helpt – zowel de naaste als de cliënt
Gepubliceerd op: 07-11-2024
De erkenningscommissie Ouderenzorg van Vilans heeft onlangs de erkenning van de interventie PINM verlengd. PINM staat voor Pakket Interactie met Naasten op Maat. Deze interventie verbetert het psychosociaal welbevinden van naasten van mensen met psychische problemen. Met naasten bedoelen we partners, ouders kinderen, vrienden, broers en zussen en andere mantelzorgers die op een bepaalde manier verbonden zijn met de cliënt. Als hun welbevinden verbetert, helpt dat ook de cliënt waar het om gaat. De interventie wordt gebruikt in de GGZ en in de ondersteuning van naasten van mensen met dementie.
Waarom PINM?
Mantelzorg geven heeft vaak veel invloed op het leven van de naasten. Zorgen voor hun partner of familielid kost natuurlijk tijd, vaak veel tijd. Daardoor kan de naaste misschien niet het werk doen dat deze zou willen doen. Of minder tijd besteden aan sociale contacten of hobby’s. Het gevolg daarvan kan zijn dat ze zich eenzaam voelen. Daarnaast is de zorg zelf geestelijk belastend, deze naasten zorgen tenslotte voor iemand die hen dierbaar is. Dan kan het pijn doen om te zien dat de cliënt niet alles (meer) kan. Dit noemen we ´levend verlies´: hoewel de cliënt niet is overleden, is er wel een rouwproces. De naaste ziet het verlies van mogelijkheden en de persoonlijkheid van de cliënt. De interventie PINM is bedoeld om het gesprek aan te gaan en hen te helpen met hun situatie.
Wat is PINM?
De hulpverlener voert gesprekken met de naaste. Daarbij staat het belang van de naaste voorop. Daarom geef je als hulpverlener geen ongevraagd advies, je probeert de naaste te helpen duidelijk te krijgen waar diens behoeften liggen en wat mogelijke oplossingen kunnen zijn.
De PINM-methodiek is gebaseerd op de Interpersoonlijke counseling (IPC). De IPC is een gespreksvoering die bijdraagt aan het verbeteren van het psychosociaal welbevinden van de naaste en diens omgang met de cliënt. PINM helpt naasten met vier aandachtsgebieden:
- Vergroten van de kennis van de naaste over de psychiatrische aandoening, of over de dementie, of over de cliënt. En de kennis over de gevolgen van de aandoening.
- Inzicht geven over de gevolgen van de aandoening voor de naaste.
- Omgaan met ‘levend verlies’ als gevolg van de aandoening.
- Leren om hulp en steun bij anderen te zoeken om zo te voorkomen dat ze zich gevangen voelen in de situatie (entrapment) of uitgeput raken.
Hiermee geef je als hulpverlener de naaste weer regie van het eigen leven. Deze kan daardoor de relatie met de cliënt verbeteren. Bovendien kan de naaste daardoor beter omgaan met het verdriet dat bij mantelzorgen hoort. Omdat je het verhaal van de naaste centraal zet, help je deze aan het herstellen van diens identiteit.
Hoe werkt PINM?
PINM bestaat uit drie stappen:
- De voorbereiding: het vaststellen van de concrete behoefte aan ondersteuning.
- De uitvoering: ondersteunende gesprekken met de gegeven methodieken.
- De afronding: de samenvatting over wat is bereikt en over hoe verder.
Je kunt PINM op elk moment van de behandeling inzetten. De naaste kan kiezen voor individuele hulp, of hulp in groepsverband.
De praktijk: wat PINM betekent voor een dochter
De PINM is ingezet bij een dochter die voor haar vader zorgt. Deze vader is tijdens de PINM opgenomen met een manie. Hij heeft daarnaast ook verslavingsproblemen, met gokken en alcohol. In de loop van de tijd zijn veel gezinstaken naar dochter gegaan. Ze vertelt dat ze de moederrol heeft overgenomen. Vader doet een groot beroep op deze dochter. Daarbij is ze bang dat de vader door baanverlies de hypotheek niet meer kan betalen en binnenkort uit zijn huis moet. Haar loyaliteit naar vader is groot, maar voelt ook als gedwongen. Nu hij is opgenomen ervaart zij rust.
De PINM-ondersteuning betekent dat deze dochter haar eigen verhaal kan vertellen aan iemand die zonder oordeel luistert. In de gesprekken is er tijd en ruimte om alles te bespreken. Bijvoorbeeld de druk die ze ervaart, waardoor ze moeilijk grenzen kan stellen. Maar ook voor haar eigen emoties, zoals haar verdriet over de situatie, haar schuldgevoel, haar schaamte en de verwarring die ze voelt bij het invullen van de moederrol. En wat dat alles betekent voor haar eigen gezin.
Hierdoor krijgt ze inzicht over de invloed van de mantelzorg op haar leven, kan ze verdrietig zijn en plannen maken over hoe ze verder wil. Ze oefent met het begrip ´territorium´ en met grenzen stellen. De gesprekken helpen om zelf met mensen uit haar eigen netwerk te praten. Daardoor krijgt ze meer steun en voelt ze zich sterker.
Wat vindt de erkenningscommissie?
De commissie is erg positief over PINM: het oordeel is dat deze interventie goed onderbouwd is. Deze interventie is erg actueel. Er zijn op dit moment meer dan 5 miljoen mantelzorgers in Nederland.
De opzet van PINM maakt maatwerk mogelijk, afgestemd op de persoonlijke behoefte van de naasten. Oorspronkelijk is PINM ontwikkeld voor de langdurige psychiatrie. Maar de interventie wordt inmiddels ingezet voor een bredere doelgroep. Bijvoorbeeld naasten van mensen met dementie. Of om professionals die de interventie uitvoeren, zoals casemanagers dementie of huisartsen. De commissie adviseert om meer onderzoek te doen naar deze bredere toepassing van de interventie.
Zelf aan de slag met PINM?
Misschien heb je bij het lezen van dit bericht al mensen in gedachten die je kan helpen met PINM. Heeft jouw organisatie interesse in PINM? Lees meer over de interventie en download de interventiebeschrijving of neem contact op met Marian Zegwaard.
Bekijk ook de andere interventies
Want in de gehandicapten- en ouderenzorg zijn er veel doeltreffende interventies. De ontwikkelingen gaan hard en we kunnen veel van elkaar leren. In onze databank vind je alle erkende interventies gemakkelijk terug en kun je ze met elkaar vergelijken. Het erkenningstraject geeft je de zekerheid dat de interventies goed onderbouwd en effectief zijn. Ben jij ook benieuwd naar andere interventies? Bekijk de interventies in de databank.
Heb je zelf goede ideeën? En wil je ook een interventie laten erkennen?
Heb jij zelf een succesvolle aanpak of methodiek ontwikkeld voor de gehandicapten- of ouderenzorg? En is jouw interventie dus ook interessant voor anderen? Meld deze dan aan voor het erkenningstraject. Zo maken we samen de zorg beter!